Stressvrij omgaan met koeien: samenwerking tussen mens en dier

De studiedag werd georganiseerd door de projectgroep 'Quality Handling in de melkveehouderij' en de  Studiegroep 'Duurzaam biologisch melkvee' van Valacon-Dairy. Er was een zeer gemengd gezelschap van 30 mensen aanwezig waarvan 21 melkveehouders (biologisch en gangbaar).

Philipp Wenz

Voor deze studiedag werd Philipp Wenz uitgenodigd. Wenz heeft de Low Stress Stockmanship methode van de Amerikaan Bud Williams verder ontwikkeld in Europa en is een man met zeer veel praktijkervaring in het stressvrij omgaan met koeien. Hij wordt in Duitsland ook wel de 'Kuhflüsterer' genoemd. Naast lezingen en workshops geeft Wenz advies aan veehouders over de omgang met de koeien en helpt hij veehouders die problemen hebben met hun vee.

Geven en wegnemen van druk

Het basisprincipe waar Wenz mee werkt is het geven en wegnemen van ‘druk’. Een koe gaat lopen als je binnen de bewegings-zone (flight zone) komt. Afhankelijk van waar je staat zal ze de richting bepalen. Benaderen vóór het balanspunt (bij de schouders) zal ze achteruitgaan en achter het balanspunt zal ze vooruit gaan. Drijven is een nauwkeurig spel tussen meerdere factoren: plaats, hoek, snelheid en richting van de mens t.o.v. het dier. Als het dier niet doet wat je wil, moet je een van deze aspecten veranderen. Heel belangrijk is om niet te veel en te lang druk uit te oefenen en op tijd druk weg te nemen omdat je anders luie koeien creëert. Als een koe leert dat het niet uitmaakt of ze wegloopt want de druk op haar blijft bestaan, dan zal ze ermee leren leven en niet meer reageren op druk.

Samenwerking tussen mens en dier

Koeien kunnen prima tegen behandelingen die in beginsel pijnlijk kunnen zijn, zoals behandelingen door de dierearts of het bekappen van klauwen. De reden waarom het een trauma wordt, is de manier van handelen van de mensen erom heen. Omdat het in een box zetten van een koe meestal geforceerd met veel stress, druk en haast gebeurt, wordt de hele situatie traumatisch voor een koe. De box zelf is geen probleem, de mens is het probleem. Als je een box midden in de stal zet zullen de koeien er uit zichzelf in lopen omdat ze nieuwsgierig zijn en geen negatief gevoel hebben bij de box. Zodra er echter een mens bij komt staan zullen ze ver weg lopen. Philipp Wenz vat het samen als “Ik geef de belofte aan de koeien dat ik ze nooit méér druk zal geven dan ze kunnen hebben. Daardoor krijg je een samenwerking tussen mens en dier." Hierdoor treedt minder stress op waardoor de behandelingen ook minder pijnlijk zijn.

5 principes

De 5 principes voor het drijven van koeien:

• Koeien willen zien wie/wat hen drijft. Als je een oog van de koe kan zien, dan ziet de koe jou;
• Koeien gaan in de richting waarin ze kijken;
• Beweging creëert beweging. Als er 1 gaat lopen gaat de rest ook. Je kan pas sturen als er beweging is;
• Koeien hebben niet veel geduld. Als koeien stilstaan in de melkstal is het geen geduld maar angst/stress voor iets. Angst/stress ontstaat als ze niet weten wat er komt/gaat gebeuren;
• Koeien denken maar aan 1 ding tegelijk. Als een koe eten in haar gedachten heeft, dan gaat ze eten. Een koe is relatief makkelijk te lezen: ”what you see is what you get”.

Demonstratie en praktijk

’s Middags gaf Wenz een demonstratie met een groep jonge dieren. Hier konden we zien dat hij heel kalm en met zijn handen in zijn zakken de dieren benaderde en binnen een half uur omvormde van een wild rennende groep naar een groep die zich rustig door het weiland liet sturen. Vervolgens mochten de deelnemers in groepjes van 3 het onder zijn leiding zelf gaan proberen. Het belangrijkste hierbij was dat de drie personen op 1 lijn bleven. Koeien lopen namelijk altijd loodrecht op de lijn die ze drijft. Als je alleen bent loop je daarom in een zig-zag beweging.

De deelnemers gaven aan het een zeer inspirerende en zinvolle dag te hebben gevonden en zijn zeker van plan om de methode in de praktijk te gaan uittesten.

(Bron foto: V-Instinct)