Over de morele verschillen tussen koeien en krekels

Duurzaam

Bovenkerk verwacht dat insecten vooral in diervoeding belanden: "Dat levert interessante ethische dilemma’s op. Want daarmee krijgt de veehouderij een duurzamer imago, wat opschaling mogelijk maakt. Voor dierenwelzijn en milieu is dat juist onwenselijk. Echter, als mensen voorlopig niet gaan minderen met vlees, dan kan het maar beter zo duurzaam mogelijk. Insecten kunnen dierenwelzijn ook verhogen: kippen scharrelen graag naar insecten en door insecten te voeren stimuleer je mogelijk de minder intensieve veehouderij."

De exacte meerwaarde van insecten is volgens Bovenkerk moeilijk te bepalen. "Dat hangt af van waar je het tegen afzet. Vergelijken we het met koe, kip en varken? Of met plantaardige eiwitbronnen zoals peulvruchten? In dat laatste geval komen insecten niet per se beter uit de bus. Je moet ze warm houden en voeren, dat kost energie. Die energie kan je ook steken in het kweken van plantaardig voedsel voor mensen. Daarnaast bestaat het risico dat ontsnapte insecten een plaag vormen en schade toebrengen aan milieu en biodiversiteit."

Morele status

Dierethici stellen dat we morele status moeten toekennen aan bepaalde dieren en hun belangen moeten meewegen in hoe wij hen behandelen. Maar hoe bepaal je welke dieren morele status krijgen? Bovenkerk: "Een belangrijke vraag is: kan het dier bewust pijn en plezier beleven? Bij insecten weten we daar weinig over. Maar afwezigheid van bewijs, is geen bewijs van afwezigheid. We kunnen ons moeilijk voorstellen dat insecten pijn ervaren. Omdat ze zo klein en anders zijn. Maar nog niet zo lang geleden dachten we hetzelfde van vissen. Inmiddels weten we dat die wel pijn voelen ..". Zelfs als dieren een simpel zenuwstelsel hebben, betekent het niet dat het dier ‘simpel’ is. Onderzoek laat zien dat andere ongewervelden pijngedrag vertonen dat meer is dan een simpele reflex.

Mini-vee

In lijn met het advies van de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) in de zienswijze 'De ontpopping van de insectensector' in 2018, pleit Bovenkerk ervoor om het bewustzijn en welzijn van insecten beter te onderzoeken, voordat we een bio-industrie van mini-vee invoeren. Dieren, waaronder wellicht insecten, hebben volgens Bovenkerk doelen en verlangens, al dan niet bewust. "Waarschijnlijk hebben ze geen verwachting van de toekomst, al weten we dat niet zeker. Maar in ieder geval willen ze eten, paren en overleven. Dieren hebben net zo goed als wij recht op leven. De meeste insecten eten we als larve. Daarmee ontneem je hen de kans volwassen te worden en te leven tot hun volle potentie. Als je dieren in grote productiesystemen houdt, maak je hen bovendien tot een ding, dat geen eigen belang heeft maar bestaat om ons te dienen. Dit is moreel problematisch, ongeacht of het een koe, varken of meelworm is."

Meelwormen (©Shutterstock)