Biodiversiteit wereldwijd in gevaar

Dat staat in een rapport van het biodiversiteitspanel IPBES van de Verenigde Naties. IPBES staat voor Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES). Het rapport onderzoekt de oorzaken voor het verlies van biodiversiteit, de gevolgen voor mensen wereldwijd, en opties om de huidige trend van biodiversiteitverlies te keren. Bij het rapport zijn zo’n 150 internationale experts betrokken geweest uit 50 landen, waaronder vier experts van verschillende Nederlandse instellingen.

Uitsterven

Van de circa acht miljoen planten- en diersoorten op aarde (waarvan maar een klein deel bekend en beschreven is) worden volgens het rapport tussen de 500.000 en een miljoen soorten komende decennia met uitsterven bedreigd. Daaronder 3.000 gewervelde soorten en 40.000 plantensoorten. Van de 100.000 soorten die worden gevolgd voor de Rode Lijst van de natuurbeschermingskoepel IUCN is 25 procent bedreigd. Het tempo van uitsterven ligt tientallen tot honderden keren hoger dan gemiddeld in de laatste 10 miljoen jaar.

Vijf belangrijke oorzaken

Het rapport laat zien dat slechts vier van de 20 internationale doelstellingen voor natuurbescherming, de zognaamde Aichi biodiversiteitsdoelen voor 2020, waarschijnlijk zullen worden bereikt. De belangrijkste oorzaken hiervoor zijn:

• Veranderingen in leefgebieden: Driekwart van het landoppervlak is door de mens vaak ingrijpend veranderd of verwoest. Dat geldt ook voor tweederde van de oceanen en 85 procent van de wetlands;
• Directe exploitatie: Het direct exploiteren van de natuur door jacht, visserij en het oogsten van wilde flora vormt een grote bedreiging voor veel planten- en diersoorten en ecosystemen;
• Klimaatverandering: De opwarming van het klimaat door het opstoken van fossiele brandstoffen heeft groot effect op tal van planten- en diersoorten. Bijna de helft van de zoogdieren en bijna een kwart van de vogels zijn al hard in hun leefgebied geraakt;
• Milieuvervuiling: Veel planten- en diersoorten en ecosystemen hebben zwaar te lijden door vervuiling van land, lucht en water;
• Invasieve soorten: De mens heeft per ongeluk of opzettelijk over de hele wereld exotische planten- en diersoorten geïntroduceerd. Als gevolg daarvan worden inheemse soorten verdrongen en bedreigd, soms tot uitsterven aan toe.

Naar acties en beleid

Van 29 april tot 4 mei onderhandelden de 132 IPBES lidstaten (waaronder Nederland) tijdens de zevende zitting van de IPBES-plenaire vergadering in Parijs over het rapport. Zij hebben daar het rapport geaccepteerd en een samenvatting voor beleidsmakers vastgesteld. Het rapport is het eerste mondiale biodiversiteit assessment sinds 2005 en vertegenwoordigt een belangrijke mijlpaal richting de grote Conferentie van het VN-Biodiversiteitsverdrag in november 2020 in Beijing, China. Landen, het bedrijfsleven en maatschappelijke partijen in Nederland en wereldwijd zijn nu aan zet om de inzichten uit dit rapport om te zetten in acties en beleid.

In Nederland werd in december 2018 een deltaplan voor het herstel van biodiversiteit gepresenteerd. Daarbij moeten boeren een grote rol gaan spelen.

(Bron foto: www.maxpixel.net_frog_free photo)